Metody pracy
Głównym założeniem tej metody jest posługiwanie się ruchem jako narzędziem we wspomaganiu rozwoju psychoruchowego dziecka oraz w terapii zaburzeń rozwoju. Podstawowym założeniem tejże metody jest rozwijanie przez ruch:
- świadomości własnego ciała i usprawniania ruchowego
- świadomości przestrzeni i działania w niej
- dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywania z nimi bliskiego kontaktu.
Udział w ćwiczeniach metodą Weroniki Sherborne ma na celu stworzyć dziecku okazję do poznawania własnego ciała, usprawnienia motoryki, poczucia swojej siły, sprawności i w związku z tym możliwości ruchowych. Podczas ćwiczeń ruchowych dziecko może poznać przestrzeń, w której się znajduje, staje się bardziej aktywne, przejawia większą inicjatywę, może być twórcze.
Założeniem Metody Dobrego Startu jest jednoczesne rozwijanie funkcji językowych, funkcji spostrzeżeniowych: wzrokowych, słuchowych, dotykowych, motorycznych i kinestetycznych (czucie ruchu), oraz współdziałania między tymi funkcjami, czyli integracji percepcyjno – motorycznej. Są to funkcje, które leżą u podstaw złożonych czynności czytania i pisania.
Usprawnienie w tym zakresie, jak również kształtowanie lateralizacji (ćwiczenia ustalenia ręki dominującej) i orientacji w prawej i lewej stronie ciała jest wskazane dla dzieci przygotowujących się do nauki czytania i pisania, natomiast jest niezbędne dla dzieci, u których występują opóźnienia rozwoju tych funkcji.
„Poranny krąg” można określić jako stymulację polisensoryczną, czyli wielozmysłową, według pór roku. Obejmuje swym zasięgiem wszystkie zmysły człowieka a więc zmysły „bliskie”, tj.: smak, węch, dotyk oraz „dalekie”, tj.: wzrok, słuch. Poprzez zmysły zostaje nawiązana komunikacja z dzieckiem niepełnosprawnym intelektualnie w stopniu głębokim, która opiera się na świecie przyrody.
Celem zajęć jest budowanie zaufania i poczucia bezpieczeństwa. Podczas „ porannego kręgu” dzieci powinny czuć zadowolenie, przyjemność. Każdy element zajęć powinien być dla dziecka przewidywalny, a więc bezpieczny. To rytuał, którego reguły są dla dziecka bardzo dobrze znane, w którym niepewność została zredukowana do minimum. Podstawą tworzenia programu „porannego kręgu” jest świat przyrody. Jest on źródłem podstawowych symboli: żywiołów, barw, zapachów, smaków, wrażeń dotykowych i termicznych. Na co dzień doświadczamy potęgi świata przyrody: ciepła, zimna, mocnego wiatru lub wietrzyku. Patrzymy na różne kolory, czujemy różne zapachy.
Pora roku | kolor | zapach | smak | żywioł | dźwięk |
Lato (i) | czerwony | różany | konfitura z wiśni | ogień | grzechotka z piaskiem |
Jesień (e) | żółty | lawenda | miód | wiatr | dzwonki rurowe |
Zima (a) | biały | mięta | czekolada miętowa | woda | trójkąt |
Wiosna (o) | zielony | olejek cytrynowy | cytryna z cukrem | ziemia | bębenek |
Ważnym momentem „porannego kręgu” jest ciemność. Ciemność silnie działa na emocje. Im jest głębsza, tym głębiej od nas dociera. Może budzić niepokój, a nawet lęk, ale bardzo ważne jest oswojenie się z ciemnością, opanowanie emocji. Dzięki ciemności wyraźniej dostrzegamy każdy element, który nią nie jest. Dlatego w ciemności tak wielkiego znaczenia nabiera zapalona świeca pojawiająca się w zasięgu wzroku. Ciepłe migoczące światło świecy niesie ze sobą spokój i poczucie bezpieczeństwa.
Główną autorką metody jest profesor Jagoda Cieszyńska. Oparta jest o najnowsze badania nt. funkcjonowania mózgu, uczenia się. Nowe technologie – komputery, tablety, bilbordy, brak czasu na rozmowę z dzieckiem sprawiają, że zachodzą zmiany w budowie i funkcjonowaniu mózgu- obszary dawniej zarezerwowane na mowę są zajmowane przez pola wzrokowe. Jest to terapia całościowa- bez podziału na zajęcia pedagogiczne, psychologiczne, logopedyczne. Niepotrzebna są odrębne zajęcia z zakresu integracji sensorycznej- oprócz zajęć wg metody krakowskiej pozytywny wpływ ma mieć życie codzienne- kontakt z psem, koniem, zajęcia na basenie, hulajnoga, tańce. Wielką zaletą metody jest fakt, że można ją stosować nawet wobec niemowląt, np. program „Słucham”, „Stymulacja rozwoju funkcji poznawczych”.
Również wcześnie powinno rozpoczynać się naukę czytania metodą symultaniczno-sekwencyjną. Podstawową jednostką jest nie głoska, lecz sylaba; ważny jest dobór czcionki drukarskiej – czcionka Arial. Czytanie może wyprzedzać rozwój mowy, czasem pierwsze słowo przeczytane jest równoległe z pierwszym słowem wypowiedzianym. Istotne jest także wczesne wdrażanie dziecka w świat pisma.
Metoda krakowska dużą rolę przypisuje rodzinie-to także miejsce do stymulacji i terapii dziecka. Wymagane jest ograniczenie do minimum oglądania TV, korzystania z komputera. Znacznie większą wartość mają piosenki śpiewane przez mamę, niż te odtwarzane z płyt. Trzeba także zrezygnować z puzzli, z zabawek wydających dźwięki.
Placówka nasza wyposażona jest w szereg pomocy, które oferuje metoda krakowska.
Terapia behawioralna (Applied Behavior Analysis ABA) jest podstawową formą terapii edukacyjnej dzieci ze spektrum autyzmu. Specyfika zaburzeń funkcjonowania dzieci ze spektrum autyzmemu przede wszystkim w sferze kontaktów społecznych i komunikacji, stanowi ogromne wyzwanie dla rodziców, nauczycieli i terapeutów. Behawioralny proces terapeutyczno – edukacyjny polega na kształtowaniu u dziecka jak największej ilości zachowań adaptacyjnych, które rozwiną jego niezależność i umożliwią mu efektywne funkcjonowanie w środowisku.
Drogą do tego celu jest systematyczne wzmacnianie (nagradzanie) coraz bardziej zbliżonych do docelowych form zachowania. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu ważnych dla dziecka wzmocnień (nagród). W pierwszym etapie terapii są to zazwyczaj tzw. wzmocnienia pierwotne, w postaci smakołyków lub preferowanych przez dziecko zabawek, aktywności (może to być także przyzwolenie na zachowania autostymulacyjne). Później, dzięki uczeniu się, coraz większego znaczenia nabierają wzmocnienia społeczne.
Istota metody Marii Montessori polega na stwierdzeniu, że każde dziecko jest inne i powinno rozwijać się według stworzonych przez siebie indywidualnych planów rozwojowych.
W planach tych zapisane są jego możliwości, kompetencje i umiejętności, umożliwiające mu naukę samodzielną i efektywniejszą.
Główne założenia Metody Marii Montessori
- poszanowanie godności każdego dziecka – to nadrzędna zasada w pracy z dzieckiem w przedszkolu; uśmiech i pozytywne komunikaty są niezastąpionym narzędziem w naszych wspólnych kontaktach; takie zachowanie wzmacnia w dziecku poczucie własnej wartości i buduje pozytywny obraz samego siebie;
- nauka przez działanie –pomoce dydaktyczne w przedszkolu bazują na poznaniu zmysłowym; dzieci odkrywają świat poprzez dotyk, dlatego możliwość manipulowania jest podstawową formą pracy w przedszkolu;
- przygotowane otoczenie – to uporządkowana przestrzeń która pomaga kształtować u dzieci poczucie wewnętrznej harmonii; staranny dobór materiałów w otoczeniu prowokuje dziecko do odkrywania i do zadawania pytań.
- indywidualny tok nauczania – każdy z nas jest inny, każdy ma inne potrzeby; w naszym przedszkolu to nie wiek wyznacza granice poznania, ale indywidualne możliwości i potrzeby dzieci;
- usamodzielnianie – jest jednym z głównych zadań naszego przedszkola; proces ten, jest możliwy dzięki wypracowaniu atmosfery skupienia i szacunku oraz braku rywalizacji, oceniania i pośpiechu;
- poczucie wolności – jest efektem samodzielnego odkrywania otoczenia; wolność prowadzi do swobodnej aktywności, do podejmowania świadomych wyborów;
- wzajemna pomoc – grupa integracyjna to naturalna społeczność, w której dzieci uczą się od siebie, poprzez pomoc młodszym budują poczucie własnej wartości; wspólne przebywanie dzieci w przedszkolu jest prawdziwą lekcją doświadczania relacji społecznych.
- wiara w dziecko – Maria Montessori pozwala „na nowo” uwierzyć wd, w to, że jest w stanie rozwinąć się w pełni i stać się szczęśliwe i radosne wtedy, gdy jego ogromny potencjał możliwości będzie wspierany w porę i w odpowiedniej formie.
U jej podstaw leży globalna nauka czytania. Metoda przeznaczona jest dla dzieci poniżej piątego roku życia. Doman twierdzi, iż „im więcej informacji wchłonie dziecko poniżej piątego roku życia, tym więcej ich zapamięta”. Ogromną rolę w tej koncepcji, prócz doskonalenia kompetencji językowych, odgrywa oddziaływanie na analizatory wzroku i słuchu, a także rozwijanie spostrzegawczości, co staje się później niezbędne dla dziecka przy poznawaniu sylab, liter i ich różnicowaniu.
Metoda dotyczy dziecięcej inicjacji w tajemniczy świat czytelnictwa, przy wykorzystaniu imienia dziecka. Irena Majchrzak sugeruje, że dziecko, przez własne imię, z którym się utożsamia, rozbudzi swoje zainteresowanie pismem, pisaniem i czytaniem. W tej koncepcji, zabawy i gry są wspólne dla wszystkich, w których jednak każdy działa z innym materiałem. Metoda ma charakter analityczno – syntetyczny, a zestawy obrazkowo – słowne pomagają w percepcji tekstu na bazie poznanych liter. Dzieci nauczane tą metodą potrafią nie tylko odczytywać własne imię ale i wiele innych wyrazów, a potem zdań.
To praktyczny i dynamiczny system, który posługuje się prostymi ruchami ciała dla zintegrowania funkcji mózgu. Dużą atrakcją tej metody jest jej wyjątkowa łatwość i użyteczność. Specyficzne ruchy gimnastyki mózgu uaktywniają sieci neuronowe w całym mózgu, w obu półkulach równocześnie, pomagają budować podstawy potrzebne do zapewnienia sukcesu w uczeniu się w ciągu całego życia. Kinezjologia Edukacyjna pomaga poprzez ćwiczenia, na poprawę wzroku, pamięci, rozumienia, koordynacji i podstawy. W skład tej metody wchodzą elementy: treningu wzroku, dotyku dla zdrowia, procesów emocjonalnych i specyficznych działań ruchowych.
Zmysły są kanałami, poprzez które odbieramy informacje ze świata zewnętrznego, czyli bodźce. Informacje te są następnie przekazywane poprzez układ nerwowy do mózgu. Ten z kolei odpowiednio je interpretuje i pozwala nam na nie odpowiedzieć, zareagować. Kiedy wszystkie te procesy zachodzą w sposób prawidłowy, mówimy wówczas o integracji sensorycznej. U zdrowego człowieka wszystkie zmysły, czyli wzrok, słuch, dotyk, węch i smak, a także zmysł równowagi (przedsionkowy) oraz zmysł czucia głębokiego (propriocepcja) funkcjonują prawidłowo.
Metoda Integracji Sensorycznej jest bardzo interesująca dla dziecka, pozwala na wszechstronny rozwój oraz całkowicie pochłania jego aktywność, gdyż ma charakter wesołej zabawy ruchowej. Podczas tej zabawy dostarczane są dziecku takie bodźce, których najbardziej potrzebuje jego system nerwowy (co wiemy z diagnozy, kwestionariuszy wypełnianych przez rodziców/opiekunów, z dokumentacji specjalistycznej). Dzięki niej dziecko nabywa niezbędnych umiejętności ułatwiających orientację w otaczającym go świecie.
Pamiętajmy jednak, że podczas terapii, dzieci nie uczy się konkretnych umiejętności, lecz poprawiając integrację sensoryczną wzmacniane są procesy nerwowe leżące u ich podstaw. Konkretne zdolności pojawiają się w sposób naturalny, jako konsekwencja poprawy funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego.
Jest ona najprostszą a zarazem bardzo skuteczną formą kształtowania pozytywnych emocji wśród dzieci polegającą na słuchaniu krótkich utworów lub fragmentów odpowiednio dobranej muzyki artystycznej, poważnej. Muzyka relaksacyjna ma bardzo duży wpływ na zdrowie i dobre samopoczucie. Pozwala ona redukować stres, lęki.
Metoda Batii Strauss pozwala na przybliżenie dzieciom muzyki klasycznej. Dzieci aktywnie słuchają tzn. słuchając, wykonują proste ruchy rytmiczne siedząc, lub proste ruchy taneczne proponowane przez nauczyciela. W przypadku dzieci młodszych są to proste ruchy ilustracyjne, krótkie opowiadania związane z każdym utworem muzycznym. Poprzez „aktywne słuchanie” dzieci nieświadomie poznają strukturę utworu muzycznego.
Do wartości wychowawczych muzyki można zaliczyć:
- kształtowanie kultury muzycznej,
- doskonalenie smaku,
- rozwijanie umiejętności słuchania,
- rozumienie własnej psychiki, obyczajów, warunków do życia,
- rozbudzanie zainteresowań i sympatii do ludzi,
- kształtowanie umiejętności wypowiadania się,
- odczuwanie piękna,
- oddziaływanie na dyspozycję dziecka do pracy, oraz na pamięć,
- rozwijanie poczucia więzi grupowej,
- rozwijanie samodzielności.
Pedagogika ta włącza do nauczania i wychowania metody kreatywne, aktywizujące, pobudzające emocje i wyobraźnię, z przełożeniem ich na takie sytuacje, w których uczestnik grupy może bez lęku rozwijać swoje najlepsze strony.
- Proponuje zabawy i gry, które:
- zapewniają dobrowolność uczestnictwa,
- wykluczają rywalizację,
- dają możliwość komunikowania się poprzez ruch, słowo, plastykę, oraz inne środki wyrazu.
W edukacji matematycznej przedszkolaków najważniejsze są osobiste doświadczenia dziecka, stanowiące budulec, z którego dziecko tworzy pojęcia (matematyczne) oraz umiejętności. Doświadczenia te przyczyniają się do rozwoju myślenia i hartowania dziecięcej odporności. Podczas ich przetwarzania dziecko musi mówić, sprzyja to bowiem koncentracji uwagi i pomaga dostrzegać to, co najważniejsze.
Zajęcia dla dzieci są wypełnione zabawami, ciekawymi zadaniami i grami.
Program prof. Bronisława Rocławskiego – Nauka czytania i pisania.
Zadania z zakresu przygotowania dzieci do pisania i czytania są traktowanie, jako zadania służące ogólnemu kształceniu umysłowemu, emocjonalnemu i społecznemu. Celem ich realizacji jest dążenie do osiągnięcia jak najwyższego poziomu sprawności analizatora słuchowego, wzrokowego i kinestetyczno – ruchowego, których funkcjonowanie decyduje o powodzeniu dziecka w nauce czytania i pisania. Opanowanie umiejętności decydujących o gotowości dziecka do podjęcia nauki czytania i pisania związane jest z wydłużeniem czasu przygotowawczego, jednocześnie zostaje skrócony w miarę możliwości do minimum czas opanowywania względnie płynnego pisania i sprawnego czytania ze zrozumieniem. Program kładzie duży nacisk na indywidualizację w podejściu do dziecka. Dzięki temu dziecko ma możliwość realizacji we własnym rytmie przygotowania do nauki pisania i czytania.